Γενικές Πληροφορίες

Από την αρχή της δημιουργίας των υπηρεσιών αιμοδοσίας σε όλο τον κόσμο, η βασική ιδέα «θέσφατο» στην προσέλκυση  αντιπροσωπευόταν από το  σύνθημα «Δώσε Αίμα – Σώσε ζωές» και διάφορες παραλλαγές του, σύνθημα το οποίο εμπεριείχε πάντα την υπόνοια της συνεχούς ανάγκης για αίμα και της έλλειψης  του. Ωστόσο, την πρώτη δεκαετία της νέας χιλιετίας, υπήρξε διεθνώς μια ραγδαία αλλαγή σε αυτήν την φιλοσοφία και μια στροφή  γύρω από τα θέματα που αφορούσαν την επάρκεια  αίματος.

Σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, η μεγαλύτερη πρόκληση παραμένει η ανάγκη συλλογής επαρκούς κι ασφαλούς αίματος από εθελοντές, μη αμειβόμενους αιμοδότες, προκειμένου να καλυφθούν οι διαρκώς  αυξανόμενες ανάγκες υγείας. Ωστόσο, στον ανεπτυγμένο κόσμο, οι πρόσφατες προκλήσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπα τα συστήματα αιμοδοσίας, είναι πιο σύνθετες κι αλλάζουν διαρκώς. Η διαχείριση των πλεοναζόντων πολλές φορές, αλλά σε κάθε περίπτωση ευμετάβλητων αποθεμάτων αίματος έχει βρεθεί στο επίκεντρο των συζητήσεων, διαμορφώνοντας σε σημαντικό βαθμό τις όποιες στρατηγικές προσέγγισης/ευαισθητοποίησης  των εθελοντών αιμοδοτών, οδηγώντας σε νέες πρακτικές και διαδικασίες προσέλκυσης.

Για να μπορέσουμε να επαναπροσδιορίσουμε τη φιλοσοφία πάνω στην οποία βασίζονται όλες οι δράσεις προσέλκυσης/ευαισθητοποίησης των εθελοντών αιμοδοτών ξεπερνώντας  τη μέχρι σήμερα κυρίαρχη αντίληψη  της επείγουσας ανάγκης όλων των αιμοληψιών από όλους τους δυνητικά κατάλληλους  αιμοδότες, θα απαιτηθούν αλλαγές τόσο  σε πολιτιστικό όσο και οργανωτικό επίπεδο. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να συνδυάσουμε  αποτελεσματικές δράσεις και  επάρκεια αίματος  καθιστώντας βιώσιμο το σύστημα αιμοδοσίας τη νέα δεκαετία.

Η αποτελεσματική εφαρμογή μίας εθνικής στρατηγικής για την αιμοδοσία απαιτεί και την ύπαρξη ενός Εθνικού προγράμματος επιμόρφωσης και εκπαίδευσης όλων των εμπλεκομένων στην διαδικασία της αιμοδοσίας.

Κατευθυντήριες αρχές

Δεοντολογία

Η αναφορά  στο αίμα και την προσφορά του δεν πρέπει να έχει «προσηλυτιστικό» χαρακτήρα.
Θα ήταν ασυμβίβαστο με τη διδακτική ηθική, με το πνεύμα της εθελοντικής αιμοδοσίας και του εθελοντισμού γενικότερα, να προσπαθήσουμε απλώς να αντικαταστήσουμε έμμονες ιδέες κατά της αιμοδοσίας με άλλες υπέρ της.

Ευαισθητοποίηση

Ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα ενσωμάτωσης της αιμοδοσίας δεν αποσκοπεί σε απλή πληροφόρηση. Ενημέρωση για το αίμα και τις ιδιότητες του γίνεται με τα σχολικά βιβλία στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Αυτό που δεν επιτυγχάνεται και που κατεξοχήν επιδιώκεται είναι η ευαισθητοποίηση. Η γνώση είναι προϋπόθεση αναγκαία, αλλά όχι ικανή, για αποτελεσματική προσέλκυση. Για να επιτευχθεί ευαισθητοποίηση, είναι απαραίτητο να ενημερωθεί κανείς για την αιμοδοσία, αλλά και το κυριότερο να συγκινηθεί από την ουσία της εθελοντικής προσφοράς και να την ενστερνιστεί ως τρόπο σκέψης και ζωής.

Καλλιέργεια αιμοδοσιακής συνείδησης

Η εθελοντική αιμοδοσία είναι φυσική και αβίαστη απόρροια διαμόρφωσης αιμοδοσιακής συνείδησης. Αποστολή του σχολείου είναι να καλλιεργήσει την αιμοδοσιακή συνείδηση των μαθητών, ενθαρρύνοντας την ελεύθερη σκέψη και ενισχύοντας την συναισθηματική ωριμότητα τους.

Σύνδεση αιμοδοσίας με τον ανθρωπισμό

Ο προγραμματισμός για τη διδασκαλία της αιμοδοσίας στο σχολείο δεν νοείται, παρά σε στενή σχέση προς τις εξής έννοιες: Διάπλαση ατόμων κοινωνικοποιημένων και ελεύθερων, πρόληψη των αναγκών μας σε αίμα και έγκαιρη αντιμετώπιση τους, εξοικείωση των παιδιών με την προληπτική ιατρική και την προστασία της υγείας εν γένει, πολιτισμός ανθρωπιστικός και για αυτό ανθρώπινος, υπεράνω των επιφανειακών διαφορών μεταξύ των φυλών, με πίστη στον άνθρωπο και τις δυνατότητες του. Δεν είναι τυχαίο ότι η ευαισθητοποίηση των μαθητών στην εθελοντική αιμοδοσία έχει αποκληθεί «επιχείρηση άνθρωπος». Είναι εξάλλου ευρύτατα γνωστό και γενικά αποδεκτό ότι ο συνδυασμός της επιστήμης με την ανθρωπιστική διάσταση είναι βασικός συντελεστής επιτυχίας.

Εξοικείωση με την έννοια του αίματος σε νέες διαστάσεις

Κύρια κατευθυντήρια αρχή είναι επίσης η αποκατάσταση της έννοιας του αίματος σε νέες διαστάσεις. Είναι ανάγκη να απομυθοποιηθούν οι αρνητικές σημασίες, με τις οποίες έχει φορτισθεί η έννοια του αίματος και να δοθεί έμφαση στις αντίστοιχες θετικές. Όσο και εάν φαίνεται παράξενο δεν πρόκειται για απλή παιδική φοβία. Ο πολιτισμός μας στο σύνολο του έχει χαρακτηρισθεί «αιμοφοβικός» και ο όρος «αιμοφοβία» προσδιορίζει το τμήμα της πνευματικής μα κληρονομιάς που φέρει έντονα τα ίχνη αρχαίων δοξασιών, προλήψεων και προκαταλήψεων. Το σχολείο καλείται να βοηθήσει τους μαθητές να συνειδητοποιήσουν ότι αν η λέξη «αίμα» σημαίνει θάνατο, σημαίνει και ζωή, σημαίνει  ασθένεια αλλά και υγεία, μπορεί να γίνει φορέας μίσους αλλά και να αποτελέσει έκφραση αγάπης.